یکی از زیرشاخههای رشتههای علوم مهندسی، رباتیک است. علم رباتیک از چندین رشته مهندسی همچون مهندسی کامپیوتر، مهندسی برق و مهندسی مکانیک بوجود آمده است. علم رباتیک به پژوهش، توسعه و علمکرد ربات ها میپردازد و دانشآموختههای علم رباتیک درباره توانمندیهایی ربات ها و تلفیق آن با علوم و فناوریهای دیگر پژوهش و تحقیق میکنند تا بتوانند ربات هایی منحصر به فرد برای انجام کارهایی خاص طراحی و تولید کنند.
واژه ربات در سال ۱۹۲۱ توسط فردی به نام Karel Capek که نویسنده نمایشنامه بود عنوان شد، وی در نمایشنامهای که نوشته بود به بخشی از افراد جامعه اشاره کرده بود که همچون بردهای برای خدمتگذاری به انسانها بودند. ریشه کلمه ربات در جمهوری چک به معنی کارگر میباشد که بصورت robotnic نوشته میشود و این کلمه به معنی بندگی اجباری بود. سالها بعد واژه رباتیک توسط آسیموف در سال ۱۹۴۱ در داستانهای علمی تخیلی استفاده شد اما ربات ها در طول سالیان قبل، به یکی از بخشهای مهم زندگی مردم در آمریکا تبدیل شده بودند و این واژه نه تنها در فیلمها و سریالها نفوذ کرده بلکه به ادبیات و هنر هم رخنه کرده است.
رباتیک علمی درباره فناوریهای مرتبط با طراحی، تولید و ساخت اصولی ربات ها میباشد که یکی از اهداف رشد و گسترش علم رباتیک، راحتتر کردن سبک زندگی انسانها و افزایش وقت مفید برای جامعه بشریت است، در واقع ربات به نوعی از ماشینهای با قابلیت برنامهریزی گفته میشود که کاربردهای عمومی و اختصاصی دارد. در مقاله رباتیک چیست و چه کاربردهایی دارد، قصد داریم شما را با علم رباتیک و هر آنچه که مربوط به دنیای ربات ها میشود آشنا کنیم تا بصورت اصولی با دانش و مهارت رباتیک آشنا شوید؛ پس در ادامه این مقاله همراه باشید.
رباتیک چیست؟
دکتر کارو لوکاس قوکاسیان به عنوان پدر علم رباتیک ایران و یکی از دانشمندان مطرح ایرانی شناخته میشود، وی از پژوهشگران و محققان سیستمهای هوشمند در ایران میباشد که زمینههای پژوهشی و تحقیقاتی او درباره پیشبینی سریهای زمانی، مدلهای عاطفی و منطق فازی بود. پدر علم رباتیک ایران درباره علم رباتیک این چنین گفته است:
هر دستگاه الکترومکانیکی که عمل خاصی را انجام دهد ربات نامیده میشود که میتواند جهت انجام یک وظیفه خاص برنامه ریزی شود.
علم رباتیک یکی از مهمترین دستاوردهای علمی بشر در طول تمام این سالها بوده است. علم رباتیک با گسترش و رشد روزافزون دانش بشریت، بصورت گستردهتری وارد زندگی روزمره انسانها شده است و تغییرات چشمگیری در زندگیمان رقم زده است. ربات ها با توجه به استحکام و قدرتی که دارند و در اکثر مواقع تاثیری مثبت و حضوری دوستانه داشتند اما در برخی موارد هم تهدیدآمیز هستند؛ استفاده از ربات ها در تمامی حوزهها باعث قدرتمندتر شدن صنایع گوناگون میشود.
بر خلاف تصور مردم که فکر میکنند ربات ها توانایی انجام همهی کارها را دارند اما اکثر ربات ها به گونهای طراحی شدند که در مکانهای مشخص و ثابت با یک نوع فعالیت از قبل تعریف شده در کارخانهها و محیطهای صنعتی مشغول به کار هستند و در فرایند فعالیتشان توسط سیستم های کامپیوتری، برایشان برنامه نویسی شده است تا کارهایی را بصورت محدود اما منعطف انجام دهند. تمامی ربات ها حداقل از یک حافظه کامپیوتری برنامه نویسی شده برای بررسی و نظارت از عملکردشان تشکیل شدند اما در کنار خود، حسگرها و قطعات جانبی دیگری را به همراه دارند.
ربات ها میتوانند در حالتهای مختلفی باشند، برخی ربات ها حالتی ساده دارند و بعضی دیگر از ربات ها، ساختاری پیچیده و گستردهتری دارند اما در تمامی ربات ها، ترکیبی از علوم مکانیک، الکترونیک به همراه کامپیوتر هستند. ربات ها در برابر انسان، تفاوتهای بسیاری دارند که این تفاوتها از جهات مختلفی بسیار چشمگیر هستند، بطور مثال خستگی ناپذیری ربات ها بسیار بالا است و توانایی انجام دادن کارهای تکراری را با دقت بالایی دارند. ربات ها در موارد بسیاری که قدرت بازوهای انسان، توان انجام دادن کاری را ندارند اما ربات ها به راحتی از انجام این کارها برمیآیند.
ربات ها شبیه به ابزارها هستند، مثلا هیچ تبری قدرت تصمیمگیری ندارد تا متوجه شود که نجار چگونه از آن استفاده میکند؛ در ارتباط با ربات ها هم هیچ رباتی قدرت و توانایی انجام عملی را بدون آنکه برای آن برنامه نویسی و برنامهریزی شود را ندارد و در انجام دادن کارها هیچگونه قدرت انتخاب و تصمیمگیری برای ربات ها وجود ندارد.
پدر علم رباتیک
در حدود سال ۱۲۰۰ میلادی، بدیع الزمان جزری برای اولین بار فردی بود که از ربات قابل برنامهریزی رونمایی کرد و او به عنوان پدر علم رباتیک در جهان شناخته میشود. وی قایق آبی اختراع کرده بود که بصورت هیدرولیکی با کمک آب کار میکرد، در این ربات سازهایی به کار برده شده بود که چندین نوازنده مصنوعی موسیقی، با قدرت گرفتن از جریان آب مینواختند و از این قایق در مراسمات برای سرگرم کردن حاضران استفاده میشد.
اجزای اصلی ربات ها
از دلایلی که باعث میشود تا از ربات ها به نسبت ماشین ها استفاده شود، اقتصادی بودن و انعطاف پذیری ربات ها است. توانایی انجام کارهای پیچیده و گسترده توسط ربات ها بسیار وسیعتر است، این ویژگی برای ربات ها بسیار کلیدی و ارزشمند است چون با توجه به درخواستهای مکرر و زیادی که در فرایند طراحی و اجرای اتوماسیون تولید در صنایع مختلف و گوناگون به ربات ها وارد میشود، آنها میتوانند به راحتی برای انجام کار در یک عملیات جدید آماده شوند و بدین ترتیب ربات ها برای انجام کارهای سنگین بصورت پیوسته و زنجیرهای برمیآیند.
طبق استانداردها، عمر مفید ربات ها برای بازسازی مجدد، حدوداً ۲۰ سال است و مدت زمان بازگشت سرمایه در حدود کمتر از ۲ سال میباشد و به همین دلیل استفاده از ربات ها از نظر اقتصادی و فنی بسیار مناسبتر میباشد. همچنین ربات ها از نظر کارکرد و تجهیز کردنشان با دیگر ماشینها و ابزارآلات صنعتی متفاوتتر هستند، کار با ربات ها از نظر برنامهریزی مجدد و مجهزسازی بسیار راحت است. علاوه بر این ربات ها میتوانند در فرایند و اتوماسیون تولید، از یک محصول به یک محصول جدیدتر به سرعت وارد عمل شوند.
ربات ها با توجه به نوع فعالیتشان از نظر ظاهری با یکدیگر متفاوت هستند اما از نظر ساختاری درونشان باهم مشترک میباشند. در علم رباتیک، ربات ها از سه بخش اصلی تشکیل شدند که عبارتند از:
- مغز
- اجزای بدنه و قطعات مکانیکی
- سنسور
البته علاوه بر این سه بخش که به آن اشاره کردیم، ربات ها اجزا و قطعات مختلف دیگری هم دارند اما همانطور که گفته شد، آنها با توجه به نوع فعالیتشان از نظر ظاهری با یکدیگر متفاوت هستند؛ اکنون با توجه به این سه بخش مشترک در ربات ها، به معرفی هرکدام از آنها میپردازیم.
• مغز
در تمامی ربات ها بخش اصلی و مهمی به نام مغز ربات وجود دارد که معمولا از یک کامپیوتر و سیستم کامپیوتری تشکیل شده است که قابلیت فرمانپذیری، اجرای برنامهریزی از قبل تعریف شده و اجرای کدهای برنامه نویسی میباشد. ربات ها دارای یک هسته مرکزی به نام واحد پردازشگر صنعتی هستند که از طریق آن کنترل میشوند که در این بخش کارهایی را که باید در موقعیتهای مختلف انجام دهند تعیین و مشخص میگردد. در مغز ربات ها تمام فعالیتها و کارهایی را که باید انجام دهد بصورت هماهنگ و برنامه نویسی شده مشخص میشود و اطلاعات این دستورها از طریق تراشه CPU در سیستم کامپیوتری ربات به اجزای مختلف ربات ارسال شده و انجام میشود. این بخش از ربات بسیار مهم و اساسی است و اگر در مغز ربات اختلالی صورت گیرد، فعالیت آن دچار مشکل میشود و کارایی ربات از بین میرود.
• اجزای بدنه و قطعات مکانیکی
قطعات و اجزای مکانیکی در بدنه ربات ها باعث فعالیت و حرکت ربات میشود، ربات ها برای اجرا و پیادهسازی دستوراتی که از سمت مغز ربات برای آنها ارسال میشود نیاز به قطعات مکانیکی خاصی دارند که به آنها اجازه دهد بدون دخالت اپراتور بصورت آزادانه فعالیت داشته باشند. بدنه ربات ها با توجه به نوع فعالیت و کارایی که دارند، ظاهر و طراحی متفاوتی دارند که این اجزا تشکیل شده از موتور، تسمه، چرخها، پیستون، چرخدندهها، گیرهها و ابزارها و غیره میباشد. در ربات ها موتور باعث روشن شدن ربات میشود، چرخها باعث به حرکت درآمدن ربات شده و باقی تجهیزاتی که روی ربات قرار دارد به آن اجازه میدهد تا با محیط اطراف خود ارتباط بگیرد و دستورات برنامهریزی شده را انجام دهد.
• سنسور
در ربات ها بخش مهمی به نام سنسور وجود دارد که شبیه به سیستم عصبی بدن انسان عمل میکند. سنسورها قطعاتی هستند که در بخشهای مختلف ربات قرار میگیرند که این امکان را به ربات میدهند تا محیط اطراف خود را درک و شناسایی کند. ربات ها به کمک سنسورها میتوانند پارامترهایی همچون میزان گرما و سرما محیط، میزان حجم و اندازه اجسام، شناسایی و درک صدا در محیط، تشخیص نور و غیره را داشته باشند. سنسورها در ربات باعث ادامه حرکت شده و کارایی ربات ها بر اساس نوع سنسورهایی که بر روی آنها قرار گرفته به نسبت با دیگر ربات ها متفاوت میشود. سنسورها بر روی ربات همانند پردازشگرهایی هستند که تجزیه و تحلیل تمامی دادههای بدست آورده را برای مغز ربات ارسال میکنند و مغز ربات بر اساس آنها، چگونگی ادامه فعالیت ربات را مشخص میکند.
انواع ربات ها
ربات ها با استفاده از فناوریها و تکنولوژیهای به روز و جدید، جایگزینی برای ماشینها میشوند زیرا علم رباتیک تلیقی از علوم مهندسی کامپیوتر، برق و مکانیک است. ربات ها با توجه به نوع، طراحی و ظاهر و سیستم کامپیوتری که دارند، کارکردشان متفاوت است و با توجه به همین موضوع، اهداف ربات ها با یکدیگر فرق دارد؛ بطور مثال کارایی برخی ربات ها بسیار خطرناک است و برای تشخیص و خنثیسازی بمب و مین از آنها استفاده میکنند.
از ربات ها در فضاهایی استفاده میکنند که توان انسان در انجام دادن آن کار بسیار کم یا برای جان و سلامت انسان خطرناک است، برخی از ربات ها از طبیعت و حیوانات الهام گرفته شدند. امروزه علم رباتیک به سرعت در حال رشد است و روزبهروز در دنیای تکنولوژی و فناوری، فراگیرتر میشود و ساخت ربات ها به سمتی رفته است که ظاهر و کارکردشان شبیه به انسان باشد، مثلا ربات های انسان نما که در طی سالیان اخیر طراحی و تولید شدند با تلفیق شدن هوش مصنوعی در آنها، مکانیسم و فعالیتشان متفاوت شده است.
ربات ها بر اساس کارایی و کاربردی که دارند به انواع مختلفی دسته بندی میشوند و دسته بندی ربات ها با توجه به رشد و پیشرفت تکنولوژی گسترش مییابند، برای مثال در ربات هایی که از تکنولوژی هوش مصنوعی استفاده میشود در صنایع حساس و خاص استفاده میگردد. انواع ربات ها عبارتند از:
- ربات های انسان نما
- ربات های پرنده
- ربات های صنعتی
- رباتهای پزشکی
- ربات های امدادرسان
- ربات های دستیار
- ربات های آموزشی
- ربات های تحقیقاتی
- ربات های خدماتی
- ربات های تجاری
- ربات های غواص
- ربات های نظامی
- ربات های پوشیدنی
- ربات های سرگرم کننده
- ربات های خودران (ماشین های خودران)
- ربات های پروازی (هواپیماهای خودران)
در این بخش بطور خلاصه به انواع ربات ها اشاره کردیم اما در مقالهای جداگانه بصورت کامل و جامع درباره دسته بندی های ربات ها میپردازیم.
کاربردهای رباتیک
کاربرد رباتیک با توجه به گسترش روزبهروز دیگر تکنولوژیها و فناوریها، به شدت افزایش یافته است؛ از ربات ها برای آسانتر کردن بسیاری از کارها استفاده میشود و در برخی از کارها که خطر جانی و سلامت انسان در میان است، از ربات هایی با کارایی خاص استفاده میکنند. هر ساله با توجه به افزایش کاربرد رباتیک، ربات های بسیاری با کاراییهای خاص در جهان طراحی و تولید میشوند و این ربات ها با کاربردهای مختلف و متفاوت در حال افزایش هستند.
ربات ها به دلیل اینکه دارای توانمندیهای خاص هستند و از نظر خستگیناپذیری در برابر انسان دارای قدرت بسیار بالایی میباشند، در بسیاری از صنایع گوناگون و کارخانههای صنعتی از آنها استفاده میکنند. کاربرد ربات ها به مجموعه صنایع صنعتی و کارخانجات، این امکان را میدهد در زمان ساخت و تولید محصولاتشان، صرفهجویی بیشتری داشته باشند و از روی دیگر در بخش منابع انسانی به بهرهوری بالایی برسند.
ربات ها با توجه به نوع طراحی و کاربردشان با بهروز شدن تکنولوژی، پیشرفتهتر شدند و با افزایش دقت و انرژی بسیار بالایی که دارند، باعث میشوند که مدیریت زنجیره تولید به شکل بهتری در تمامی حوزهها پیش برود. در این بخش به کاربرد رباتیک و کارهایی که ربات ها انجام میدهند میپردازیم تا با کاربرد ربات ها آشنایی بهتری داشته باشید.
• ربات های صنعتی
حوزه صنعت از بخشهای بسیار معروفی است که ربات ها در آن کاربرد دارند و استفاه میشوند. کاربرد ربات ها در هر بخش صنعتی در کنار نیروی انسانی باعث میشود تا هزینه تولید به شکل چشمگیری کاهش پیدا کند و دقت طراحی بالاتر برود و در نتیجه سرعت تولید افزایش پیدا میکند. وقتی که توانایی و قابلیتهای ربات ها را با توانمندیهای انسان مقایسه میکنیم به این نکته پی میبریم که بسیاری از ربات ها در انجام کارها سریعتر و بادقتتر هستند.
از موارد دیگر هم میتوان به این موضوع اشاره کرد که ربات ها بیمه و حقوق نمیخواهند، نیازی به مرخصی کاری ندارند و میتوانند در روزهای تعطیل هم کار کنند! اما موضوعی که باید به آن اشاره کرد این است که با توجه به آنکه ربات ها، کارها را بدون اشتباه انجام میدهند ولی نیاز به اپراتورهایی دارند که کارهای آنها را نظاره کنند تا ربات ها مشکلی در خط تولید ایجاد نکنند.
• ربات های کشاورزی
حوزه کشاورزی هم از تکنولوژی رباتیک بیبهره نیست و ربات های کشاورزی هم به کمک کشاورزان آمدند تا مسیر برای کشاورزان و فعالان حوزه کشاورزی هموارتر و راحتتر باشد. ربات های کشاورزی میتوانند در فرایند کشاورزی همچون «کاشت، داشت، برداشت» در کنار کشاورزها، نقشی مهم و کمککننده داشته باشند. علاوه بر این، ربات های کشاورزی میتوانند در کارهایی همچون بسته بندی محصولات، جداسازی و تفکیک محصولات، انبارداری و غیره در این حوزه نقش داشته باشند.
ربات های کشاورزی به همراه تجهیزات کشاورزی به کمک کشاورزان میتوانند مسیر کاشت را بصورت هوشمند و خودکار تشخیص دهند، علفهای هرز را در زمینهای زراعی و کشاورزی شناسایی کنند و از بین ببرند، محصولات را هنگام برداشت از روی زمین جمعآوری کنند و کارهای بسیاری که میتوان از ربات های کشاورزی در آن استفاده کرد.
• ربات های نظامی
حوزه نظامی از صنایعی است که بیشترین بودجه در آن صرف ساخت ربات های نظامی میشود. کشورهای تمام دنیا برای طراحی و ساخت ربات های نظامی سرمایه گذاری میکنند تا بتوانند در کنار نیروی دفاعی نظامی کشورشان از ربات های نظامی و جنگنده استفاده کنند. ساخت ربات های نظامی که شبیه به فعالیتهای انسان در جنگ داشته باشد، از کاربرد ربات های نظامی است.
یکی از شرکتهای معروف و مطرح در ساخت ربات های نظامی، شرکت بوستون داینامیکس (Boston Dynamics) است که این شرکت زیرنظر سازمان پژوهشهای پیشرفته دفاعی آمریکا به نام دارپا (DARPA) فعالیت میکند. از اهداف ربات های نظامی که مجموعه شرکت بوستون داینامیکس (Boston Dynamics) تولید میکند، این است که بتواند با این ربات ها تجهیزات را در زمینهای ناهموار با خود حمل کنند و یا برخی از این ربات های نظامی بتوانند کار با تسلیحات نظامی را انجام دهند.
• ربات های پزشکی
علم پزشکی با گستردگی روزبهروز تکنولوژی و فناوری، پیشرفتهای چشمگیری داشته است، از جمله این پیشرفتها میتوان به ربات های پزشک و ربات های جراح اشاره کرد اما نکتهای که باید به آن پرداخت، این است که ربات های پزشکی به تنهایی قدرت انجام دادن کاری را ندارند، زیرا جراحیهای پزشکی دارای حساسیتهای ویژهای هستند که برای آن باید حرکات ظریف و حساسی انجام شود که مبادا حرکت اضافهای باعث آسیب رساندن به جسم و جان بیمار شود.
در حال حاضر هیچ ربات پزشکی به عنوان ربات مستقل جراحی وجود ندارد و تمامی ربات های پزشکی زیر نظر یک تیم پزشکی فعالیت میکنند. از مجموعه اقداماتی که ربات های پزشکی توانستند در آن مشغول به کار شوند، بخشهایی همچون بیماریهای قلب و عروق، چشم پزشکی، اعصاب و روان، ارتوپدی، فیزیولوژی و رادیوگرافی میباشند که این بخشها روزبهروز با گسترش کاربردهای ربات های پزشکی افزایش مییابند.
این مجموعه از کاربردهای رباتیک، فقط به این حوزهها ختم نمیشوند بلکه کاربردهای رباتیک بسیار گستردهتر میباشند و آینده رباتیک به جایی خواهد رسید که تمامی زمینهها و حوزهها را پوشش خواهد داد؛ در همین راستا در آیندهای نزدیک در مقالهای جداگانه به کاربردهای رباتیک در صنایع مختلف خواهیم پرداخت.
علم رباتیک در دانشگاه
علم رباتیک که برگرفته از چندین علوم مشترک همچون مکانیک، الکترونیک و کامپیوتر است، در دانشگاهها هم جایگاه بسیار خوبی دارد و از استقبال زیادی از سوی علاقمندان به علم رباتیک برخوردار است، علم رباتیک باعث شده است تا موضوعات تحقیقاتی و زمینههای پژوهشی فراوانی را برای فارغالتحصیلان این رشته و دیگر رشتهها ایجاد کند. علم رباتیک با رشد و پیشرفتی که در تمامی حوزهها داشته، ثابت کرده است که زندگی امروز و آینده ما از ربات ها جدا نیست.
در فضای آکادمیک و دانشگاهی، علوم رباتیک و مکاترونیک به عنوان دو علم جدید به حساب میآیند و شناخته میشوند. رشته های مهندسی رباتیک و مهندسی مکاترونیک بصورت جداگانه در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در برخی از دانشگاه های ایران تدریس میشوند. به علت برخی تشابهات بین دو رشته مهندسی رباتیک و مهندسی مکاترونیک، افراد فکر میکنند که این دو رشته رباتیک و رشته مکاترونیک یکی هستند، در صورتیکه این دو رشته مهندسی رباتیک و مهندسی مکاترونیک از یکدیگر مجزا هستند و در بعضی از دروس با همدیگر مشترک میباشند.
در آینده به معرفی کامل دو رشته مهندسی رباتیک و مهندسی مکاترونیک میپردازیم و به تمامی جزئیات آن اشاره میکنیم تا تفاوت های بین دو رشته رباتیک و مکاترونیک مشخص شود.
به یاد کیان پیرفلک
علم و دانش رباتیک با توجه به رشد و پیشرفتی که در سالهای اخیر داشته است باعث شده تا بسیاری از افراد و شهروندان در رابطه با ربات ها و علم رباتیک، اطلاعات بیشتری بدست آورند. علم رباتیک، از جمله علومی است که روزبهروز در حال پیشرفت است و همین موضوع باعث شده است که بسیاری از خانوادهها، فرزندانشان را برای یادگیری علم رباتیک تشویق کنند تا به کلاسهای رباتیک و ساخت ربات ها بروند و از این رو استقبال بسیار خوبی از این موضوع شده است.
در این جا یادی کنیم از کیان پیرفلک عزیز و دوست داشتنی، کودکی بااستعداد و خلاق که در حادثهای تلخ و ناجوانمردانه در شهر ایذه کشته شد و ویدیوهایی بعد از فوت او منتشر شد که وی علاقه بسیار زیادی به علم رباتیک داشت. کیان پیرفلک در یکی از ویدیوهایی که برای جشنواره جابر ابن حیان ضبط کرده بود درباره نحوه کارکرد قایق چوبی دستساز بود که در ابتدای ویدیو صحبتش را «به نام خدای رنگین کمان» آغاز کرده بود؛ یکی از اهداف کیان پیرفلک این بود که در آینده یک مهندس رباتیک شود اما روزگار، ناجوانمردانه او را از ما گرفت. روحش آرام و یادش ماندگار…
اما حرف آخر…
در مقاله رباتیک چیست و چه کاربردهایی دارد، سعی کردیم بصورت مختصر و مفید درباره علم ربات ها و رشته رباتیک صحبت کنیم و به کاربردهای رباتیک بپردازیم. علم رباتیک از سالیان گذشته تا به امروز در تمامی حوزهها و زمینهها، یاریرسان و کمک کننده انسان بوده است و این تکنولوژی به همراه سایر فناوریها همچون هوش مصنوعی به افزایش و بهبود کیفیت زندگی انسانها کمک میکند. در این مقاله به بخشی کوچکی از فواید ربات ها و کاربرد رباتیک اشاره کردیم اما یادمان باشد که در آیندهای نزدیک، ربات ها در تمامی بخشهای زندگیمان تبدیل به یک یار و همراه همیشگی ما خواهند بود و به عنوان یک عضو جدانشدنی از آنها یاد خواهیم کرد.
امتیاز بده!
۵ ستاره یادت نره!
به نام خدای رنگین کمان
مهندس زبان های برنامه نویسی برای این ربات هارو هم می گید . با تشکر
درود و ارادت مهیار عزیز
زبان های برنامه نویسی که در حوزه رباتیک مطرح و شاخص هستند زبان های C ، سی پلاس پلاس ++C ، پایتون و جاوا هست
ممنونم از همراهیت
اگه میشه لطف کنین و در مقاله ای که میخواین در مورد مکاترونیک و رباتیک حرف بزنین یک اشاره به control and automation هم بکنید رشته ای که زیاد شناخته شده نیست ولی به شدت پتانسیل بالایی داره.
(در مورد زبان های برنامه نویسی هم که نام بردین برای رباتیک برای تکمیل حرفتون یکی از زبون های اصلی matlab که من در ایران زیاد در موردش نشنیدم ولی واقعا به نظرم زبون فوق العاده گسترده و روونی برای کاربرد های مثل رباتیک و هوش مصنوعیه )
اگه میشه لطف کنین و در مقاله ای که میخواین در مورد مکاترونیک و رباتیک حرف بزنین یک اشاره به control and automation هم بکنید رشته ای که زیاد شناخته شده نیست ولی به شدت پتانسیل بالایی داره .
(در مورد زبان های برنامه نویسی هم که نام بردین برای رباتیک برای تکمیل حرفتون یکی از زبون های اصلی matlab که من در ایران زیاد در موردش نشنیدم ولی واقعا به نظرم زبون فوق العاده گسترده و روونی برای کاربرد های مثل رباتیک و هوش مصنوعیه)